Politik
Malaysia ialah sebuah negara yang mengamalkan
sistem demokrasi berparlimen dan raja berperlembagaan serta pilihan raya yang
diadakan secara tetap sejak merdeka. Sistem politik di negara kita telah
mengamalkan amalan demokrasi yang membenarkan pelbagai parti politik memainkan
peranan mereka masing-masing dalam usaha untuk mendapatkan kuasa dan memerintah
negara dan juga sebagai pembangkang di dewan negara dan juga negeri. Namun begitu,
parti politik yang ditubuhkan di Malaysia ditubuhkan atas dasar kepentingan
kaum.
Dasar pecah dan perintah yang berlaku pada zaman
penjajahan British telah menyebabkan berlakunya perpisahan antara kaum-kaum ini
dari segi penglibatan di Tanah Melayu. Corak kegiatan berpolitik
setiap kaum selepas kemerdekaan telah dipengaruhi oleh kesan dari dasar yang
telah diperkenalkan. Perkara ini dapat dilihat apabila Perdana Menteri Malaysia
yang pertama iaitu Tunku Abdul Rahman cuba untuk menggabungkan parti-parti
politik yang mewakili tiga kaum utama.Antaranya ialah Melayu, Cina dan juga India.
Namun golongan elit dan kelas pertengahan Melayu menentang dan mengkritik
dengan hebat kerana mereka beranggapan perkara tersebut mengancam masa depan
politik kaum Melayu.
Perkara sebegini berlaku kerana sifat dan
tuntutan kaum telah mempengaruhi parti-parti tersebut. Meskipun demikian, dalam
waktu yang tertentu, parti yang berasaskan kaum ini dapat dijadikan landasan
dalam menyelesaikan isu kaum tersebut. Disebabkan kecenderungan dalam melihat
sesuatu permasalahan dalam masyarakat dan negara menurut perspektif kaum,
struktur politik sebegini akan berjadi halangan dalam pembinaan nasion kerana
kepentingan kaum dilihat terlebih dahulu berbanding dengan kepentingan nasion.
Seterusnya, hal yang menjadi penyebab dalam
jurang ini adalah dari segi pemusatan kuasa. Seperti yang telah dijelaskan,
baik di pihak pemerintah mahupun pembangkang, pembentukan part-parti politik di
Malaysia adalah berasakan kaum. Parti perikatan atau lebih dikenali sebagai
Parti Barisan Nasional (BN) telah menguasai struktur pentadbiran dan
pemerintahan Negara sejak kemerdekaan lagi.
Di samping itu, nasib orang Melayu khususnya
dalam bidang ekonomi tidak menunjukkan sebarang perubahan yang boleh
dibanggakan sepanjang tempoh tersebut. Sementara sektor ekonomi dipegang oleh
golongan bukan bumiputera, munculah anggapan bahawa kuasa politik dipegang oleh
golongan bumiputera. Sama ada dalam kalangan masyarakat dan juga di peringkat
kerajaan negeri, lebih-lebih lagi sekiranya melibatkan aspek taraf hidup,
pembangunan dan sebagainya, perasaan dianaktirikan dan sebagainya pasti akan
wujud.
Perkara yang telah membawa kepada
anggapan-anggapan yang sedemikian adalah kerana kerenah birokrasi dan
meritokrasi. Perkara ini terjadi disebabkan oleh aspirasi kerajaan yang
dilakukan melalui dasar-dasar kerajaan dan biasanya proses tersebut melibatkan
isu-isu iaitu seperti kawalan top-down.
Proses-proses tersebut sememangnya kan
melibatkan pengaruh politik dan akan menjadikan matlamat dan polisi itu menjadi
semakin kompleks. Pengaruh politik ini akan menentukan bagaimana, siapa,bila
untuk mendapatkan perkhidmatan atau peluang tersebut. Tambahan pula
sekiranya perkara tersebut berlaku di luar kawasan dan kuasa perlimen. Seterusnya,
kuasa, kekayaan dan gelaran telah melindungi golongan yang berkuasa dan
menyebabkan jarang disentuh oleh tindakan undang-undang.
Sepertimana yang telah
dinyatakan, Malaysia mengamalkan sistem demokrasi dalam politik bagi
membolehkan peranan politik dalam menentukan hala tuju pentadbiran negara. Hal
yang demikian telah menyebabkan kecenderungan parti-parti politik perkauman ini
lebih kepada sifat dan tuntutan kaum masing-masing. Parti ini melihat sesuatu
permasalahan berdasarkan aspek kaum dan bukannya bangsa Malaysia lebih
menekankan dalam aspek perbezaan dan bukannya persamaan. Di samping itu,
sebagai sebuah negara persekutuan, pembahagian kuasa antara pusat dan negeri
juga telah ditetapkan dalam perlembagaan. Perkara yang dapat diperhatikan
sepanjang tempoh kemerdekaan pada ketika itu ialah proses pembangunan lebih
tertumpu kepada kawasan pantai barat Semenanjung berbanding negeri-negeri lain.
Timbul rasa terpinggir di negeri lain termasuk di Sabah dan Sarawak yang
disebabkan oleh ketidakseimbangan tersebut. Hubungan politik akan menjadi tegang,
manakala semangat kedaerahan akan terbina. Apabila adanya anggapan yang
sebegini, usaha memupuk integrasi nasional dan pembinaan nasion terganggu.
Sosial
Dari segi aspek
sosial pula terutamanya dalam bidang pendidikan juga telah mengalami perubahan
yang pesat akibat penjajahan British di Tanah Melayu. Perkara ini berlaku
kerana bukan sahaja berminat dalam bidang politik dan ekonomi, British juga
turut menggunakan aspek lain iaitu bidang pendidikan yang berperanan sebagai
agen perubahan. British juga telah memperkenalkan sistem persekolahan yang
berbentuk vernakular semasa penjajahan pada ketika itu. Sekolah-sekolah yang
ditubuhkan tersebut berasaskan bahasa pengantar yang berbeza-beza
Bagi mendapatkan
sokongan pada masa ini, isu berhubung pendidikan sering kali diperkatakan dan dipolitikkan
oleh golongan tertentu. Terutamanya dalam kolongan orang Cina, tuntutan setiap
kaum di Malaysia amat lantang. Bidang pendidikan memainkan peranan yang penting
dalam mencapai matlamat tersebut dalam pembinaan nasion. Penggunaan bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar dalam bidang pendidikan mampu menjadikan
mekanisme dan alat untuk mengurangkan jurang sosial antara masyarakat dalam
pembentukan nilai dan sikap keterbukaan.
Selain itu, Akta Pelajaran 1961 yang diluluskan oleh
Parlimen Persekutuan Tanah Melayu juga perlu difahami kerana telah menjadi
landasan kepada Dasar Pelajaran Kebangsaan dengan meletakkan bahasa Melayu
sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan Tanah Melayu. Bukan itu sahaja,
perkara ini juga telah menyatukan anak-anak daripada semua bangsa di Tanah
Melayu.
Tanpa mengancam
kewujudan bahasa kaum lain, perkara ini telah menunjukkan bahawa bahasa Melayu
digunakan sebagai bahasa pengantar dalam sistem pendidikan adalah bertujuan
untuk menyatupadukan semua bangsa di Tanah Melayu.
Bahasa Melayu
yang merupakan bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi bagi Malaysia menjadi bahasa
pengantar bagi semua sekolah. Meskipun demikian, dalam memperoleh ilmu
pengetahuan dan penglibatan dalam kegiatan-kegiatan penting, pembelajaran
bahasa asing boleh digunakan sebagai bahasa alternatif. Salah satu cara untuk
masyarakat menerima satu aspek kebudayaan Malaysia bagi semua warganegaranya
ialah penggunaan bahasa Melayu dalam sistem pelajaran.
Hal ini bertujuan
untuk memupuk dan juga untuk menyeragamkan semua sistem pendidikan di Malaysia
dengan satu bahasa Malaysia iaitu bahasa Melayu.
Dari sekolah
rendah hingga ke universiti, bahasa Melayu telah menjadi bahasa pengantar dalam
sistem pendidikan negara. Meskipun demikian, bahasa yang mencerminkan
keperibadian Malaysia ini diragui kemampuannya untuk bersaing dengan bahasa
lain seperti bahasa Inggeris. Timbulnya pusat-pusat pendidikan swasta yang
menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar menjadi salah satu ancaman
terhadap bahasa Melayu.
Seterusnya, kerajaan Malaysia juga telah meminda akta
yang berkaitan dengan pendidikan yang membolehkan universiti-universiti luar
membuka cawangannya di Malaysia dan turut dibenarkan menggunakan bahasa
Inggeris sebagai bahasa pengantar.
Terutamanya dari segi ekonomi, perkara ini telah
menyebabkan nilai bahasa Melayu mula merosot. Hal ini kerana pihak majikan
lebih cenderung mengambil graduan bumiputera lulusan universiti di Barat kerana
siswazah tempatan lemah dalam bahasa Inggeris.
Selain itu, pendebatan dan pertelingkahan yang
kadang-kadang membawa kepada konflik etnik di Malaysia ialah isu bahasa. Bagi
memahami masalah bahasa ini, satu perlembagaan telah diterima oleh Majlis
Perundangan Persekutuan yang menyatakan bahasa Melayu dan bahasa Inggeris
adalah bahasa rasmi negara sebelum kemerdekaan Tanah Melayu pada tahun 1957
dikecapi.
Meskipun demikian, dengan tujuan untuk menjadikan bahasa
Melayu sebagai bahasa rasmi yang tunggal di Tanah Melayu, Parlimen telah
mengkaji semula kedudukan bahasa Inggeris. Meskipun demikian, oleh kerana
merasakan bahasa Melayu tidak patut menjadi bahasa kebangsaan, usaha tersebut
mendapat tantangan terutamanya daripada golongan bukan Melayu. Seperti yang
diamalkan oleh negara Switzerland dan Kanada, mereka lebih memihak sekiranya
bahasa Melayu, Cina dan India diberi pengiktirafan yang sama dalam segala
urusan negara.
Oleh kerana hak bahasa lain dijamin oleh perlembagaan,
bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi persekutuan tidak membawa erti bahasa kaum
lain dipinggirkan. Sebagai bahasa kebangsaan, penggunaan bahasa Melayu dapat
dijadikan sebagai pembentuk dan identiti bangsa Malaysia.
Perkara ini dapat memberikan kesan dalam kebudayaan
Malaysia dan kotak kebudayaan yang memisahkan kaum ini dari segi bahasa akan
terbuka ekoran penggunaan bahasa yang sama sekiranya penerimaan satu bahasa,
iaitu bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan digunakan secara meluas.
Timbulnya
berbezaan dari segi agama dan budaya yang disebabkan oleh masyarakat Malaysia
yang berbilang kaum dan etnik.Dari segi keunikan dan keistimewaan, perbezaan
inilah yang membentuk Malaysia pada hari ini kerana berjaya menguruskan
hubungan etnik dari kedua-dua aspek ini. Namun demikian, terdapat tanda-tanda
yang kita masih menghadapi masalah dalam perkara ini dalam membina persefahaman
dan permuafakatan dalam tempoh Malaysia mengecapi pembangunan ekonomi dan
sebagainya.
Kesedaran rakyat
tentang perlunya mematuhi peruntukan perlembagaan berhubung kedudukan agama
Islam sebagai agama rasmi negara dalam menghadapi permasalahan ini, di samping
kebebasan hak beragama dalam menganut dan menjalankan agama masing-masing
selagi menghormati prinsip perlembagaan dalam menghadapi permasalahan ini.
Isu agama juga
merupakan salah satu isu yang amat sensitif dan juga boleh menjadi positif
dalam pembentukan perpaduan kaum dan juga pembinaan nasion. Perkara yang telah
menjadi permasalahan dalam kepelbagaian agama di Malaysia ialah terdapat
kurangnya kefahaman tentang agama anutan dengan agama lain yang terdapat di
Malaysia dalam mempelajari nilai-nilai murni sehingga menimbulkan
kesalahfahaman dan prasangka.
Di samping itu, sering dilihat juga bahawa
perbezaan budaya menggugat pembinaan nasion. Hal ini berlaku kerana, setiap
kaum di Tanah Melayu lebih cenderung menunjukkan kehebatan budaya kaum
masing-masing.
Perkara ini telah
menyebabkan munculnya keadaan etnosentrik iaitu melihat budaya sendiri lebih
unggul dan tinggi berbanding budaya kaum lain.
Oleh hal yang
demikian, aktiviti yang merapatkan budaya sesama kaum di Malaysia harus
kerajaan galakkan. Hal ini demikian kerana, aktiviti ini semestinya akan
menyumbang kepada pembinaan negara dengan adanya penglibatan masyarakat yang
pelbagai kaum. Di samping itu, sensitiviti kaum dan sebagainya perlu diambil
kira dalam menjalankan aktiviti budaya ini. Dalam aspek agama, masyarakat
seharusnya sedar bahawa betapa pentingnya mematuhi peraturan yang telah
ditetapkan oleh perlembagaan kerana agama merupakan satu isu yang begitu
sensitif sekiranya dijadikan isu dan konflik. Sikap etnosentrik iaitu
beranggapan bahawa budaya sendiri lebih baik berbanding dengan budaya kaum lain
mestilah dielakkan supaya tidak timbulnya prasangka yang buruk mahupun salah
faham. Bagi membentuk kesedaran sesama kaum, kesedaran dalam memahami budaya
dan agama kaum lain juga perlu dipertingkatkan.
Anggapan bahawa
budaya sendiri adalah lebih baik berbanding budaya kaum lain mesti dielakkan
agar tidak timbul prasangka buruk dan salah faham. Kesedaran dalam memahami
budaya dan agama kaum lain juga perlu dipertingkatkan bagi membentuk kesedaran
sesama kaum.
Ekonomi
Seterusnya, sejak
kedatangan British, kedudukan ekonomi di Tanah Melayu telah mengalami perubahan
yang besar. Keadaan ekonomi telah menunjukkan ketidakadilan dalam kedudukan
ekonomi semasa zaman penjajahan. Masyarakat Tanah Melayu berasa ketinggalan dan
terpinggir dari arus kemajuan dan pembangunan kerana adanya dasar pecah dan
perintah British. Dasar tersebut telah membahagikan penduduk Tanah Melayu
berdasarkan fungsi mereka dalam bidang ekonomi. Berlakunya jurang ekonomi
antara kaum semakin melebar dan besar yang merupakan kesan dari dasar tersebut.
Dari segi penglibatan dan taraf hidup orang Melayu dalam bidang ekonomi di
Tanah Melayu, situasi ini dapat dilihat bahawa orang Melayu jauh ketinggalan
jika dibandingkan dengan kaum lain terutamanya kaum Cina adalah lebih kukuh
berbanding kaum lain.
Hal ini demikian,
kemasukan imigran dari luar, terutamanya Cina dan India yang telah digalakkan
oleh British terlibat secara aktif dalam bidang ekonomi, terutamanya dalam
sektor perlombongan, perniagaan dan perdagangan dan Melayu dikekalkan dalam status ekonomi tradisional.
Walaupun kerajaan
telah memberi tumpuan dalam aspek pembangunan desa dan projek mega di bandar
selepas kemerdekaan iaitu pada tahun 1980-an, perbezaan jurang kemiskinan
antara kaum masih juga timbul. Tetapi, masalah kemiskinan masih tidak dapat
diatasi kerana jurang ekonomi yang menjadi penyebab tercetusnya pergaduhan di
Kampung Medan, Selangor pada tahun 2001. Pergaduhan ini melibatkan antara orang
Melayu dan India yang menunjukkan pengurusan kumpulan miskin dan pinggiran
bandar perlu perhatian.
Jurang ekonomi
masih wujud sehingga kini. Dari segi pembangunan, peminggiran ,kemiskinan dan
ketidaksamarataan, perkara inilah yang telah menyebabkan timbulnya rasa
perbezaan setiap kaum yang ketinggalan dan mundur. Seperti kejadian pada tahun 1997 iaitu
pergaduhan di Kampung Rawa, Pulau Pinang telah menunjukkan masalah etnik dari
sudut ekonomi.
Di samping itu,
masih wujud fenomena yang ketara dalam pembangunan negara meskipun Malaysia
merupakan negara yang sedang pesat membangun. Jurang ekonomi di antara etnik
ini dapat dilihat terutamanya antara etnik terbesar iaitu Melayu, Cina dan
India telah membawa kepada berlakunya peristiwa 13 Mei 1969. Tujuan kerajaan
mewujudkan Dasar Ekonomi Baru (DEB) adalah untuk menyusun semula masyarakat dan
membasmi kemiskinan semua kaum. Meskipun
demikian, Dasar Ekonomi Baru (DEB) lebih mengutamakan penyusunan semula
masyarakat iaitu dengan meningkatkan penyertaan dan penglibatan orang Melayu
terutamanya dalam bidang industri dan perniagaan.
Namun demikian, kaum-kaum lain juga mendapat
faedah lain hasil daripada pelaksanaan projek pembangunan ini dan tidak
bermaksud mereka diabaikan. Jika diperhatikan, disebabkan oleh identifikasi
ekonomi antara kaum semakin pudar, DEB telah membawa perubahan yang signifikan
dalam penyusunan semula masyarakat Malaysia. Pertumbuhan dan pengagihan sumber
material yang seimbang antara etnik, agama, wilayah, bandar dan desa juga harus
ditekankan oleh acuan ekonomi negara. Hal ini kerana, perkara berikut merupakan
asas kepada kejayaan, kemakmuran dan kesejahteraan masyarakat Malaysia yang
berbilang etnik.
Rujukan:
https://jurcon.ums.edu.my/ojums/index.php/ejk/article/download/504/346/1035